چگونه بفهمیم عشقمان واقعیست یا وسواس؟
وسواس یک احساس دلبستگیِ شدید و افراطی است، در حالی که عشق بر پایه مراقبت متقابل و حمایت شکل می‌گیرد. فردی که نسبت به پارتنرش وسواسیست غالباً او را مثل فردی می‌بیند که باید دائماً محافظت یا کنترل شود؛ این نگرش معمولاً به رفتارهای بسیار مالکانه و کنترلی منتهی می‌شود. از سوی دیگر، عشق زمانی شکل می‌گیرد که بین دو نفر پیوند عاطفی عمیق برقرار می‌شود و به‌طور برابر از یکدیگر حمایت و مراقبت می‌کنند.
برخی افراد وسواسی، در روابط ممکن است دچار اختلالی شوند که به آن “اختلال عشق وسواسی” گفته می‌شود. این یک اختلال روانی نیست؛ بلکه توصیف یک وضعیت ذهنی و رفتاری است که می‌تواند هم اثرات روانی و هم جسمانی برای فرد داشته باشد.
نشانه‌های وسواس
نیاز به تماس مستمر
یکی از واضح‌ترین نشانه‌های یک رابطه وسواسی، نیاز مداوم به برقراری تماس است: پیام دادن و تماس گرفتن پی‌درپی، دنبال‌کردن پارتنرتان حتی در محل کارش، و گاهی تعقیب کردن او وقتی در کنار دوستان و خانواده‌اش است.
این رفتارها ممکن است همچنین نشانه سبک دلبستگی اضطرابی یا ترس از طرد شدن نیز باشند.
رفتارهای مالکانه و تملک‌آمیز
در رابطه کمی حسادت طبیعی است؛ اما وقتی حسادت و تملک‌جویی به یک سطح افراطی برسد، رفتارها شبیه رفتار فرد وسواسی می‌شود: حسادت شدید نسبت به دیدارهای پارتنرتان با دیگران، نمایش‌های عمومی افراطی از مالکیت، یا ردیابی دائمی محل حضور او.
برای مثال وقتی پارتنرتان با جنس مخالف حرف می‌زند، برای تحقیر و یا کوچکتر کردن او برای وابسته نشان دادنش، این رفتارها می‌توانند به سوء‌رفتار تبدیل شوند؛ مثل خشونت یا اهانت.
نیاز به تأیید مداوم
فردی که اعتمادبه‌نفس پایینی دارد، “کامل” نگه‌داشتن رابطه را، هدف می‌گذارد و دائماً به دنبال تأیید از پارتنرش است. این فرد ممکن است قبل از هر تصمیمی تایید او را بخواهد یا حتی از گفتن نظر خود هراس داشته باشد چون می‌ترسد طرف مقابل ناراحت شود یا او را رها کند. این رفتارها می‌تواند منجر به حسادت و وابستگیِ بیشتر شود.
رفتارهای کنترل‌گرانه یا دست‌کاری‌کننده روانی
فرد وسواسی معمولاً تمایل دارد پارتنرش را کاملاً در اختیار داشته باشد؛ به همین دلیل او را مجبور می‌کند عکس‌های گذشته‌اش را حذف کند یا حتی دیدار با خانواده و دوستان را برایش ممنوع کند.
این رفتارها می‌توانند اشکال فیزیکی، کلامی یا عاطفی سوء‌استفاده را به‌خود بگیرند.
نادیده گرفتن نیازهای شخصی
کسی که دچار عشق وسواسی است ممکن است خواسته‌ها و نیازهای خود را فدا کند تا پارتنر خود را راضی نگه دارد: کمتر با دوستانش بیرون برود، از سرگرمی‌هایش دست بکشد، یا همیشه بدون پرسیدن سوالی فقط با خواسته‌های پارتنرش موافقت کند.
بی‌اعتمادی
وسواس معمولاً با شک و تردید همراه است؛ فرد ممکن است همیشه از وفاداری پارتنرش مطمئن نباشد، مدام بپرسد کجاست و با چه کسی وقت می‌گذرانده، و حتی وقتی پارتنرش حقیقت را می‌گوید باز هم دچار سوءظن و تردید باشد.
نادیده گرفتن مرزها
برای اطمینان از ماندن پارتنر، فرد وسواسی ممکن است مرزهای شخصی را زیر پایش بگذارد: پیام‌های شخصی او را بخواند، وسایل شخصی‌اش را تفتیش کند، یا وقتی پاتنرش در کنار دیگران است به زور خودش را نیز وارد آن جمع کند.
گفتگوهای سطحی
کسی که فقط دلبسته ایده پارتنر خود است و نه به دنبال شناخت واقعی او، معمولاً مکالمات رابطه را در حد سطح ابتدایی نگه می‌دارد؛ علاقه‌ای به کشف عمقِ شخصیت یا ارزش‌های او نشان نمی‌دهد و رابطه بیشتر حول تصویرِ آرمانیِ فرد می‌چرخد تا درک واقعی از او.
ویژگی‌های یک رابطه سالم
- استقلال
- صداقت
- تفاهم و مصالحه
- احترام متقابل
- آسیب‌پذیری
- مراقبت و توجه عملی
راهکارهای غلبه بر وسواس
- احساساتتان را بنویسید.
- از شبکه‌های اجتماعی فاصله بگیرید.
- خودتان را مشغول کنید: سرگرمی یا دیدار با دیگران.
- با یک مشاور صحبت کنید.
دلایل “اختلال عشق وسواسی“
اختلالات سلامت روان
هرچند “اختلال عشق وسواسی” به‌عنوان یک اختلال رسمی شناخته نشده، اما برخی اختلالات روانی می‌توانند باعث یا همراه با آن باشند، از جمله: افسردگی، اختلال وسواسی – اجباری (OCD)، حسادت هذیانی، اختلالات دلبستگی، اختلال شخصیت مرزی (BPD)، و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD). اگر احساس می‌کنید ممکن است دچار چنین اختلالاتی باشید، می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی با ما برای تشخیص و درمان مراجعه کنید.
تروما
رویدادهای تراوماتیک که ترس از ترک شدن یا رها شدن را در شما ایجاد کرده‌اند، مانند از دست دادن یک عزیز، ممکن است باعث شوند که شما در روابط آینده دچار ترس از ترک و رفتارهای وسواسی شوید.
هنجارها و انتظارات فرهنگی
تصاویر ناصحیحی که فضای مجازی از عشق ارائه می‌دهد می‌تواند به شما این تصور را القا کند که “عشق یعنی هر کاری برای نگه‌داشتن پارتنر انجام دادن”. هنجارهای فرهنگی مثل “مردانگی سمی” ممکن است رفتارهای کنترل‌گرایانه را طبیعی جلوه دهند و این باعث شود مردان فکر کنند کنترل و سلطه در روابط پذیرفتنی است.
همچنین انتظاراتی که جامعه یا خانواده برای “رابطه کامل” القا می‌کنند می‌تواند موجب شود افراد روی جزییات وسواسی تمرکز کنند.
اگر شما هم در رابطه‌تان احساس می‌کنید عشق و وابستگی گاهی با هم اشتباه گرفته می‌شوند یا نمی‌دانید چگونه از الگوهای وسواسی فاصله بگیرید، می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی ما یا دایرکت اینستاگرام، برای رزرو جلسات مشاوره فردی یا زوج‌درمانی اقدام کنید تا در مسیر بازسازی یک رابطه سالم و متعادل همراهتان باشیم.