عشقت از کدوم نوعه؟ ۳ مدل عشق که زندگیت رو تغییر میدن!
راه‌های مختلفی که افراد عشق را تجربه می‌کنند
اگر چیزی باشد که روانشناسان، فیلسوفان و آزاداندیشان روی آن توافق داشته باشند، این است که عشق فقط یک چیز نیست، در واقع، چند نظریه وجود دارد که عشق را به ۳ مدل مختلف تقسیم می‌کند. عشق یک احساس عمیق و قویست که در موقعیت‌های مختلف و به شکل‌های متفاوتی خودش را نشان می‌دهد. در این مطلب، در مورد نظریه‌ی مثلثی عشق استرنبرگ، نظریه ۳ مدل اصلی عشق، و ۸ مدل عشق یونانی می‌پردازیم. بیایید با هم به ترتیب این نظریه‌ها را بررسی کنیم تا بفهمید عشقی که در زندگیتان دارید از کدام مدل است و چطور می‌توانید از آن برای شادتر شدن استفاده کنید.
نظریه‌ی مثلثی عشق
صمیمیت، هیجان و تعهد، این‌ها ۳ بخش اصلی عشق هستند که طبق نظریه‌ی مثلثی عشق استرنبرگ در همه نوع روابط عاشقانه (با پارتنر،خانواده، دوستان و … ) می‌تواند هم به صورت تکی و هم به صورت ترکیبی تجربه شوند. هر کدام از این ویژگی‌ها گوشه‌ای از یک مثلث را تشکیل می‌دهند، و انواع مختلف رابطه‌ها روی گوشه‌ها و لبه‌های مختلف این مثلث قرار می‌گیرند.
یک مثلث را تصور کنید، که نوک بالایی آن صمیمیت را نشان می‌دهد، گوشه سمت چپ هیجان، و گوشه سمت راست تعهد. در این مدل، هر گوشه و لبه یک نوع عشق مختلف را نشان می‌دهد:
دوستی: یک رابطه دوستانه که فقط حول صمیمیت می‌چرخد و هیجان یا تعهدی در آن نیست، مثل یک دوستی که گاهی با او آنلاین گفتگو می‌کنی.
علاقه همراهانه: یک رابطه‌ای قوی که بر اساس تعهد و صمیمیت ساخته شده، ولی هیچ هیجانی در آن نیست، مثل یک دوست صمیمی.
علاقه رمانتیک: یک رابطه‌ای که سرشار از صمیمیت و هیجان است، ولی فعلا تعهدی در آن نیست. پارتنر جدید و معمولی این مدل محبت را تجربه می‌کنند.
عشق پوچ: یک رابطه با تعهدی عمیق که هیچ هیجان و صمیمیتی در آن نیست، مثل یک زوج متأهل که صرفا فقط تلاش می‌کنند با زندگی کردن از طلاق فرار کنند.
عشق ساده: یه رابطه که با ترکیب قدرتمند تعهد و هیجان پیش می‌ره، ولی صمیمیت بسیار قوی در آن مشاهده نمیشه، مانند کسانی که بعد از چند قرار عاشقانه، در همان ابتدا نامزد می‌کنند.
شیفتگی: یک رابطه که پر از هیجان است، ولی هیچ تعهد و صمیمیتی وجود ندارد، مثل یک دانش‌آموز که عاشق همکلاسی‌اش می‌شود. در این مدل، احساسات می‌توانند خیلی سریع تغییر کنند، یک لحظه ممکن است دیوانه‌وار عاشق شخصی باشید و لحظه‌ی بعد حس بدی به او پیدا کنید.
عشق بی‌نقص: یک رابطه فوق‌العاده که پر از تعهد، صمیمیت و هیجان است، مثل دو جوان عاشق که رابطه‌شان چندین ساله‌ست و قوی.
بی‌عشقی: یک رابطه که هیچ صمیمیت، شور یا تعهدی در آن دیده نمیشه، مثل احساسی که به یک غریبه که از کنارتان در خیابان رد می‌شود، دارید.
نظریه‌ی ۳ مدل عشق
انسان‌ها در زندگیشان ۳ عشق بزرگ را تجربه می‌کنند، و عشق سومشان یک عشق متعهدانه و پایدار است. این نظریه می‌گوید شما در زندگیتان، ۳ عشق قوی دارید که هر کدامشان با قبلی فرق دارد و چیزی جدید به شما یاد می‌دهد:
عشق اول: این عشق مثل یک قصه پریان است. عشقی شدید و پرشور که فکر می‌کنید تا ابد ماندگار است. معمولاً در سنین پایین این عشق را تجربه می‌کنید، و اغلب به خاطر اینکه دو نفر از هم دور می‌شوند یا یک بحث کوچک پیش می‌آید، این عشق تمام می‌شود، چون رابطه‌تان اونقدر قوی نیست که دوام بیاورد. این عشق بیشتر ظاهریست و به این اهمیت می‌دهید که دیگران درباره رابطه‌تان چه فکری می‌کنند.
عشق شدید: این عشق دومتان است، و معمولاً زندگیتان را زیر و رو می‌کند. وقتی در این عشق شدید غرق می‌شوید، رابطه‌تان مثل یک آینه برای روحتان می‌شود: همه ناامنی‌ها، نیازها و خواسته‌هایتان را در آن می‌بینید. در این رابطه، ممکن است حسادت، ترس و شک به خودتان را تجربه کنید که قبلاً هیچ‌وقت حسشان نکرده بودید. این رابطه پر از پستی و بلندی‌های شدید و دراماتیک است. در این عشق، گاهی سعی می‌کنید پارتنرتان را به یک پارتنر ایده‌آل تبدیل کنید، و خودتان هم سعی می‌کنید کسی باشید که او می‌خواهد. این عشق می‌تواند شما را با حس بی‌اعتمادی، محافظت بیش از حد و زخم‌های عاطفی تنها بگذارد. دل‌شکستگی در این رابطه می‌تواند بسیار دردناک باشد، ولی همین دل‌شکستگی باعث رشد و تغییر شما می‌شود، و قدرت درونی و استقامتی که از آن بی‌اطلاع بودید را پیدا می‌کنید.
عشق بی‌قیدوشرط: بعد از آنکه از دل‌شکستگی عشق شدید به آرامش رسیدید و شروع کردید به بهبود پیدا کردن و عشق به خودتان را پرورش دادید، یک عشق غیرمنتظره به سراغتان خواهد آمد. عشقی که به یکباره حس می‌کنید هیچ بازی‌ای در آن نیست، و وقتی با او هستید حس می‌کنید در آرامش کاملید. همه چیز این عشق را قبول می‌کنید، همه نقص‌ها و ویژگی‌هایش را چرا که شما با او از همیشه بیشتر خودتان هستید و مدام یکدیگر را تشویق می‌کنید تا تبدیل به بهترین نسخه خودتان شوید. وقتی در رابطه با یک مشکل یا چالشی جدی روبه‌رو می‌شوید، با هم تلاش می‌کنید تا آن را حل کنید، چون هر دو به آینده رابطه‌تان متعهد هستید. چیزهایی که از این عشق یاد می‌گیرید، اینکه عشق واقعی وجود دارد و می‌توانید با یک آدم دیگر کاملاً احساس امنیت، محافظت و دوست داشته شدن کنید.
نظریه‌ی ۸ مدل عشق یونانی
اغلب، اروس، فیلیا و آگاپه را به‌عنوان ۳ نوع عشق یونانی معرفی می‌کنند، ولی در واقعیت ۵ مدل دیگر هم وجود دارد: استورگه، لودوس، مانیا، پراگما و فیلاوتیا.
اروس: این عشق پر از هیجان، جذبه و احساس است، و اسم آن از خدای یونانی باروری گرفته شده است. اروس همان عشقیست که در مراحل اولیه‌ی یک رابطه حس می‌کنید، پر از هیجان و احساسات قوی. در اساطیر یونانی، این عشق یک نوع دیوانگیست.
فیلیا: این عشق، عشقیست که در دوستی‌های عمیق و طولانی شکل می‌گیرد. عشقی افلاطونی و محترمانه که عمیقاً به آن دوست اهمیت می‌دهید، چون می‌دانید می‌توانید به او اعتماد کنید و با او درد دل کنید.
آگاپه: این عشق، به اصطلاح عشق جهانیست، مثل عشقی که به غریبه‌ها، طبیعت یا خدا دارید. یونانی‌ها فکر می‌کردند این عشق را تنها می‌توانید با مدیتیشن، طبیعت، حس درونی و معنویت معنی کنید و نشان بدهید. ولی آگاپه را می‌توانید با انجام امور خیریه و حتی مراقبت از دیگران هم معنی کنید.
استورگه: این عشق بین اعضای خانواده‌ست، مثل عشق بین والدین و بچه‌ها یا میان دوستان قدیمی که مثل خانواده هستند. این عشق پر از حس امنیت، حمایت و خاطرات مشترک است.
لودوس: این عشق، عشقی هیجانی و بدون تعهد است. شامل کارهایی مثل معاشقه، شوخی و خنده می‌شود. لودوس معمولاً در مراحل اولیه یک رابطه دیده می‌شود و پر از تفریح، شوخی و هیجان است.
مانیا: این عشق، عشقیست که نوعی وسواس‌گونه ست و بین دو نفر هیچ تعادلی ندارد. به جای آنکه حس برابری، امنیت و پذیرش داشته باشید، ممکن است مدام دنبال تأیید پارتنرتان باشید، و این می‌تواند به حسادت و وابستگی عاطفی منجر شود.
پراگما: این عشق، عشقیست که بر اساس تعهد، وظیفه و درک ساخته شده و با گذر زمان رشد می‌کند. این عشق بیشتر عملیست و بین دو نفری که برای رابطه‌شان بسیار تلاش و سازگاری کردند به وجود می‌آید، مانند زوج‌هایی که سال‌ها با یکدیگر بودند یا دوستی‌های قدیمی.
فیلاوتیا: این عشق، عشق به خودتان است، که می‌تواند سالم یا ناسالم باشد. اگر ناسالم باشد، مثل خودشیفتگیست و به غرور و خودبزرگ‌بینی منجر می‌شود. ولی اگر سالم باشد، یعنی خودتان را دوست دارید و به خودتان احترام می‌گذارید، که باعث می‌شود بتوانید دیگران را هم بهتر دوست داشته باشید.
شما در حال تجربه کدام مدل عشق هستید؟
حالا که با انواع مختلف عشق آشنا شدید، فکر می‌کنید الان در حال تجربه کدام نوع آن هستید؟ اگر دنبال عشق رمانتیک یا علاقه‌ای عمیق‌تر هستید، یا می‌خواهید خودتان را بیشتر دوست داشته باشید، شناختن انواع عشق می‌تواند به شما کمک کند که بفهمید چه احساسی دارید و چطور می‌توانید رابطه‌تان را بهتر کنید.